‘Hatay’da sağlık hizmeti verebilecek bir kamu hastanesi kalmadı’: Zelzele bölgesinde sağlık hizmetleri ne durumda?

Getty Images

Son resmi bilgilere nazaran Kahramanmaraş ve Hatay sarsıntılarından etkilenen bölgelerde 100 binden fazla yaralı var.

Depremde yaralananlar sağlık çadırlarında, sahra hastanelerinde, sağlık merkezlerinde ve hastanelerde tedavi görüyor.

Sağlık Bakanlığı bölgede sağlık hizmetlerinin aksatılmadan devam ettiğini söylerken Türk Tabipleri Birliği (TBB) zelzeleden etkilenen vilayetlerde sağlık çalışanlarının temel muhtaçlıkları karşılanmadığı ve hükümet istekli sağlık hizmeti sağlayan örgütlerle verimli bir formda çalışmadığı için sağlık hizmetlerinin eksik kaldığını bildiriyor.

Diğer taraftan başta Hatay’dakiler olmak üzere birçok hastane sarsıntı riskine karşı önlem gayeli tahliye ediliyor.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca Hatay’da, “Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi, Samandağ, Reyhanlı ve Kırıkhan devlet hastaneleri ile İskenderun Hastanesi B Bloğu’nun yapılan taramalarda hafif hasarlı ve kullanılabilir durumda olduğunu lakin buna karşın kısmen tahliye edildiğini” duyurdu.

Koca, bu hastanelerdeki 95 ağır bakım hastasının Ankara, Adana ve Dörtyol hastanelerine nakledildiğini söyledi.

Açıklamasında Koca “Adana Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi’nde orta seviyeli hasar tespit edilmiştir. Vakit kaybetmeden hastaları öteki hastanelere gönderdik” dedi ve şöyle devam etti:

“Bölgeye kurulan sahra hastanelerinde tomografi aygıtı dahil her türlü ekipman var. Bu ülkenin işinde en argümanlı hekimleri, hastanın lisanından en güzel anlayan hemşireleri burada. Bugüne kadar 212 bin 45 muayene yaptık. Sağlık hizmetimiz gereksinimlere yanıt verecek formda devam ediyor.”

TTB 21 Şubat’ta toplumsal medya üzerinden yaptığı açıklamada ise şunları kaydetti:

“Hatay merkezinde sağlık işçilerinin temel muhtaçlıkları için uygun imkan bile sağlanmadan çalışmaya zorlandığı hasarlı hastaneler de boşaltılmış, sağlık hizmeti verebilecek bir kamu hastanesi kalmamıştır.

“Dün Mustafa Kemal Üniversitesi Hastanesi, İskenderun ve Reyhanlı devlet hastaneleri üzere kamu hastanelerinin tahliyesinden sonra bugün de Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi tahliye ediliyor. Bölgedeki sağlık hizmeti muhtaçlığının giderilmesi için Sağlık Bakanlığı artık sağlık emek ve meslek örgütleri ile birlikte çalışmalıdır.

“Ayrıca Samandağ Devlet Hastanesi önündeki çadırda verilen sağlık hizmetlerinin istekli doktor ve sağlık çalışanlarının ayrılması ile yarın sonlanabileceği belirtilmektedir. Bölgede yaşayanlar için nitelikli bir sahra hastanesi kurulması ve gönüllülerin görevlendirilmesi gerekmektedir.”

Getty Images İtalya dahil birçok ülke zelzele bölgesinde sahra hastanesi kurdu

‘Tahliye edilen hastanelerde çalışan tabiplere barınma, su ve yiyecek sağlanmadı’

BBC Türkçe’ye konuşan TTB Merkez Kurulu Üyesi Dr. Onur Naci Karahancı, zelzelenin birinci gününden itibaren sağlık çalışanlarının ve tabiplerin barınma, dinlenme ve öbür temel muhtaçlıklarının temininde önemli sıkıntılar yaşandığını ve bunun bölgedeki sağlık hizmetini kıymetli biçimde etkilediğini söylüyor.

Karahancı’ya nazaran bu istikamette en temel problemlerden bir tanesi hükümetin istekli sağlık hizmeti sağlayan örgütlerle tesirli bir halde çalışmaması.

Deprem bölgelerinden bilhassa Şanlıurfa, Adana ve Diyarbakır’a çok sayıda hastanın sevk edildiğini söyleyen Karahancı, bu hastanelere ek sağlık vazifelisi yönlendirilmediği için birtakım doktorların üç gün uykusuz çalıştığını belirtiyor.

Karahancı, 20 Şubat’ta Hatay’ın Defne ve Samandağ ilçelerinde meydana gelen sarsıntıların akabinde Hatay’da süreksiz sahra hastanelerinin dışında ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmeti sağlayan tüm hastanelerin kapatıldığını ve tabiplerin tahliye edildiğini söylüyor.

Bu süreksiz tesislerin klinik gücü ve hünerinin kâfi olmadığına dikkat çeken Karahancı birebir vakitte hastanelerden tahliye edilen tabiplere rastgele bir talimat verilmediğini aktarıyor:

“Özellikle Mustafa Kemal Hastanesi’ndeki tabiplere ne yapacaklarına ve nasıl bir dayanak alacaklarına dair yönlendirme olmadan ‘burası kapatıldı’ diye bir bilgi verildi. Tabiplerden hastaneden çıkarıldıktan sonra rastgele bir yiyecek ve su hazırlığı olmadan tüm geceyi geçirdiklerini söyleyenler oldu. O gece bir de yağmur yağdı fakat sağlık çalışanlarına nerede barınacaklarına dair de bir şey söylenmedi. Bu tarafta hiçbir hazırlık yahut B planı olmadığı ortaya çıktı. Biz de bölgeye dört konteyner ilettik lakin kullanılmadan burası mühürlendi.”

Samandağ ve Reyhanlı’da da durumun tıpkı olduğunu belirten Karahancı, “Yurt dışından gelen istekli doktorlar de muhatap bulamadan ortada kaldı” diyor.

Getty Images Özbekistan’dan sarsıntı bölgesine gelen askerler depremzedeleri sahra hastanesinde tedavi ediyor

‘Halen çocuklara çadır bulamıyorsa Sağlık Bakanlığı temel sağlık hizmetinin ne olduğunu bilmiyor demektir’

Depremin birinci günlerinden itibaren bölgedeki barınma şartlarının ve temel gereksinim eksikliğinin salgın hastalıklara yol açabileceği tarafında telaşlar var.

Karahancı, bölgede hala salgın sorunu olmamasının Sağlık Bakanlığı’nın siyasetleriyle değil, istekli tabip ve sağlık çalışanlarının ve onları organize etmek için uğraşan örgütlerin eforu sayesinde olduğunu söylüyor:

“Hatay için uyum merkezimiz dışında dört tane revir ve daha küçük sağlık süreçleri yapılan, dört gezici grubumuz merkezde. Samandağ’da da bir noktamız ve gezici takımımız, Arsuz’da da bir takımımız var. Gönüllülerle bakanlığın yapamadığını yapmamız utanç verici. Fakat bu da bir yere kadar, kısıtlı gücümüz ve gücümüz var. Gönüllülerin bizimle birlikte organize edilmesi lazım. Dünyadaki tüm örneklerde görüyoruz, inanılmaz durumlarda sağlık ve meslek örgütlerinin iştirakini sağlayamazsanız muvaffakiyet sağlayamazsınız.

“Sağlık Bakanı bundan birkaç gün evvel alana hakimiz demişti. Hala çocuklara çadır bulamıyorsa Sağlık Bakanlığı temel sağlık hizmetinin ne olduğunu bilmiyor demektir”

‘Taşıma su ile değirmen döndürme haliyle sağlık sistemini ayakta tutmaya çalışıyorlar’

Depremlerden sonra birçok yaralı depremzede ülkenin farklı noktalarındaki hastanelere sevk edildi.

Ancak durumu alandan takip edenler bu sevkiyatların da sağlık sisteminde tıkanıklıklara yol açtığını belirtiyor.

Diğer taraftan bölgenin tümünde ve ülkenin geri kalanındaki hastanelerin sarsıntıya dayanıklılığı gündeme getirildi.

Yoğun bir formda hasta alan Adana’daki Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’nin tahliyesine münasebet olarak ‘ana binanın kolonlarında yorgunluk tespiti’ gösterildi.

TTB’nin yaptığı yazılı açıklamada, “Deprem bölgelerindeki vilayetler başta olmak üzere tüm Türkiye’deki sağlık kurumlarının binalarının derhal denetlenmesi için TTB olarak her türlü idari-hukuki yola başvuracağımızı duyuruyoruz” tabirleri kullanıldı.

TTB Merkez Kurulu Üyesi Karahancı hastanelerin kapatılmasına ait, “Bu domino tesiriyle bir ileri kademedeki vilayetleri ve sağlık sistemlerini de etkiliyor. Başka vilayetlerde doluluk oranları yüzde yüzleri geçiyor artık. Daima taşıma su ile değirmen döndürme haliyle sağlık sistemini ayakta tutmaya çalışıyorlar.

“Tetanos aşılarına lakin zelzelenin üçüncü gününden itibaren ulaşmaya başladık, kuduz aşıları yoktu artık yeni ulaştırılıyor, çocuk aşılamaları büsbütün durmuş durumda. Bunları düşündüğümüzde önemli kahır olduğunu görüyoruz” diyor.

Sağlık hizmeti sağlayan öteki hastane ve sağlık merkezlerinin zelzeleye dayanıklılığı hakkında ise Karahancı şöyle konuşuyor:

“Şu ana kadar bağımsız heyetlerce birkaç yerde bununla ilgili raporlar alınmıştı. Lakin Samandağ sarsıntısından sonra yine rapor almak zarurî ve bunlar şeffaf bir halde paylaşılmalı. Bilhassa Hatay için şu ana kadar alınmış raporların geçerliliğini tartışamayız.”