Depremzedeye yaklaşım nasıl olmalı? Depremzedeler ile nasıl konuşulmalı?

Ölüm, ağır yaralanma ve cinsel taarruzla direkt müsabaka, buna şahit olma, sevdiklerinin başına geldiğini öğrenme yahut meslek gereği bu tıp olayların detaylarına maruz kalma sonrası ortaya çıkan durumun ruhsal travma olarak tanımlandığını belirten Dr. Mert Akcanbaş, “Travma herkesin başına gelebilir. Lakin kimi beşerler travma yaşadıkları halde Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB) geliştirmezler. TSSB mümkünlüğünün kişilik yapısı ile olan bir kontağı olduğu bilinmiyor. Kişinin geliştirdiği TSSB belirtilerinin sıklıkları ve şiddetleri belli testlerle ölçülebilir. Travmanın en önemli özelliği birdenbire ve beklenmedik halde ortaya çıkmasıdır. Zelzele riski olduğunu bilsek bile bunun vaktini bilemeyeceğimizden afet birdenbire ortaya çıkacaktır.” dedi.

Değişik ülkelerde meydana gelmiş çeşitli doğal afetler sonrası ortaya çıkan TSSB görülme oranların değişik çalışmalarda farklı bilgiler ortaya koyabilir. Örneğin yetişkinler için TSSB görülme oranları yüzde 4.1- 67.7 iken bu oran sel felaketleri için yüzde 2.07 – 37 ve büyük yangınlar için yüzde 9 – 36.7’dir. Travmatik olaylar sonrası evvel akut gerilim tepkileri görülür ve bunlar olaydan 3 ila 30 gün sürerler. Lakin 30 günden uzun olması durumunda gerilim kronik hale gelip TSSB’ye dönüşünce tedavi gereksinimi oluşur.

Deprem sonrası belirtilerin 30 günden fazla sürmesi halinde Travma Sonrası Gerilim Bozukluğunun ortaya çıkmıştır.

DEPREMZEDELERE SÖYLENMEMESİ GEREKEN CÜMLELER:

Eleştirel ve suçlayıcı halde konuşulmamalı,

Konuşmalarda teknik terim kullanmaktan kaçınılmalı,

Mağdurların nasıl hissettikleri ile ilgili telaffuzlar kullanılmamalı,

Deprem yazgıda varmış, takdiri ilahi üzere açıklamalardan uzak durulmalı,

‘Zaman her şeyin ilacı’, ‘Allah beşere kaldırmayacağı yükü vermez’, ‘Dua et sen hayattasın’, ‘Senden beter durumda olanları düşün’ biçiminde konuşmalardan kaçınılmalı,

Mağdurlara tutulamayacak kelamlar verilmemeli,

Mağdur beşerler konuşmaya zorlanmamalı,

Özel ömürlerinin kapalılığı korunmalı

DEPREMZEDELERE GÖSTERİLMESİ GEREKEN YAKLAŞIMLAR

Mağdurlara hürmetle davranılmalı,

Her vakit ulaşılabilir olunmalı,

Yardımlar kaliteli ve süratli halde yapılmalı,

Mağdurların gelenek ve kültürel bedellerine hürmet gösterilmeli,

Mağdurların özel hayatlarının kapalılığı korunmalı,

Mağdurların ihtiyaçlarına odaklanılmalı,

Mağdurlar tekraren birebir soruyu sorsalar bile yanıtlanmalı,

Mağdurlara gelişim ve eğitim seviyelerine uygun cevaplar verilmeli,

Mağdurların ailelerine, sevdiklerine ve onlara dayanak olabilecek toplumsal etraflarına ulaşabilmeleri için gayret gösterilmeli.