Dünyayı derinden sarsan Kahramanmaraş merkezli zelzele felaketinde 9. günü geride bırakırken yeni hayatlar kurtarmaya yönelik umutlar da giderek azalıyor. Lakin böylesi büyük felaketler dostlarla alakaları kuvvetlendirirken problemli ülkeler ortasındaki siyasi bağların da onarılmasına yardımcı oluyor.
6 Şubat sabahı, Türkiye’deki büyük felaketin duyulmasının çabucak akabinde tüm dünyada gibisi az görülen büyük bir seferberlik dalgasına şahit olduk. Resmi raporlara nazaran Türkiye’ye 100 ülkeden yardım, 82 ülkeden de toplam 9 bin 46 kişilik arama kurtarma ekibi geldi. Bu gruplar hem hayatların kurtarılması, yaraların sarılması hem de kritik hasarların onarılmasında büyük roller aldı. Türkiye’nin kuzey komşusu Rusya Federasyonu da bu çalışmalarda aktif rol oynayan ülkelerin başındaydı.
Rusya Federasyonu’nun İstanbul Başkonsolosu Andrey Buravov, ülkesinin felaketin yaralarının sarılmasında oynadığı rolü ve İskenderun Limanı’ndaki yangının söndürülmesine dair perde ardı gelişmeleri Cumhuriyet’e kıymetlendirdi.
Rusya Federasyonu’nun İstanbul Başkonsolosu Andrey Buravov
İSKENDERUN LİMANINDAKİ YANGIN
Limanlar, tabiatı gereği taşınması riskli, tehlikeli ve yanıcı unsurların, petrokimya eserlerinin süreksiz müddet konakladığı alanlardır ve tüm afetlerde, felaketin büyüme mümkünlüğünü artırma riski taşır.
Depremin çabucak akabinde, yıkımın büyük boyutlarda olduğu Hatay’ın İskenderun Limanı‘nda sarsıntının akabinde devrilen konteynerlerde yangın çıktı. Rusya’ya ilişkin Be-200 tipi amfibi uçak yangının söndürülmesinde geniş rol oynadı.
Başkonsolos Buravov’a nazaran, “Be-200, 1000 metre kareden fazla alana yayılan yangın müddetince çalışmalara katıldığı her gün 5-6 uçuş gerçekleştirdi; her sortide 30-33 su alma/boşaltma hareketi gerçekleştirdi ve her seferinde yanan konteynerlere yaklaşık 12 ton su bıraktı. Ateşi sıkıntı söndürülen plastik ve pamuğun tutuşması yangınla çabayı zorlaştıran faktörler ortasındaydı…”
Be-200 tipi amfibi uçaklar İskenderun Limanında
Eski Rusya Acil Durumlar Bakan Yardımcısı Yuriy Brajnikov yangını, 17 Ağustos 1999’da Gölcük’te meydana gelen zelzelenin akabinde İzmit’teki Tüpraş tesislerinde çıkan yangına benzetti. O periyot meydana gelen sarsıntı sonrası, petrokimya tesisi alev almış ve petrol rezervi bulunan tanklar patlama tehlikesi geçirmişti. Tesisin yakınlarındaki kilometrelerce alan tahliye edilerek muhtemel bir patlamaya hazırlık yapılmıştı.
Brajnikov, İskenderun Limanı’ndaki büyük yangının da lakin “tanker uçaklarından püskürtülen su darbeleri” ile söndürülebileceğini tabir etmişti, o denli de oldu. Bu sayede yangının yayılması engellendi ve farklı ayrı büyük olmayan yangın alanlarının söndürülmesine devam edildi, felaketin büyümesinin önüne geçildi.
TÜRKİYE’YE HAREKET…
Buravov’a nazaran, 6 Şubat tarihli birinci zelzeleden kısa bir müddet sonra Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Türk mevkidaşına acil telgraf göndererek çok sayıda insan kaybı ve büyük yıkımla ilgili olarak derin taziyelerini iletti ve bu münasebetle gerekli yardımı gecikmeksizin göstermeye hazır olduğunu bildirdi. Buravov, Rusya tarafından atılan birinci adımları şu sözlerle ifade etti:
“Rusya Acil Durumlar Bakanlığı (ADB), trajediden sayılı saatler sonra, trajik afet sonuçlarının ortadan kaldırılmasına yardımcı olmak için Türkiye’ye içinde arama kurtarma takımları ve gerekli donanımın bulunduğu 2 İl-76 kargo uçağını göndermeye hazır olduğunu bildirdi. 6 Şubat akşamı ise birinci ADB uçağı Moskova’dan kalktı. Bordasında doktor, psikolog ve servis köpekli uzmanlar dahil takriben 100 kişilik birinci arama kurtarma grubu ile gerekli arama kurtarma ekipmanı ve hava sahra hastanesi vardı…”
Buravov, kelamlarına şöyle devam etti:
“7 Şubat gününün erken saatlerinde uçak afet bölgesine ulaştı ve kurtarma takımı, sarsıntının ana merkezlerinden birinin bulunduğu Kahramanmaraş vilayetinde çalışmalara başladı. 9 Şubat tarihinde de bordasında takriben 50 kişilik arama kurtarma grubunun yanı sıra Rusya Sağlık Bakanlığına bağlı 11 doktor ve ek ekipmanın da bulunduğu ikinci ADB uçağı Türkiye’ye ulaştı…”
Rus arama kurtarma grupları Türkiye’ye hareket ediyor
SAHRA HASTANESİ KURULUYOR
Çalışmalar destek takımlarla devam ederken afet bölgesinde terapi, ameliyat ve acil müdahale kısımlarının de bulunduğu ve 40’tan fazla tabibin çalıştığı bir hava sahra hastanesi açıldı. 24 saat açık olan hastanede, ADB’nin acil ruhsal yardım gösteren psikologları da kesintisiz faaliyet yürüttü.
Kahramanmaraş’taki Rus sahra hastanesi
Depremin ikinci gününde, Rusya Acil Durumlar Bakan Yardımcısı Aleksandr Çupriyan, ülkesinin afetten etkilenen nüfusa yardım için taşınabilir hastaneler kuracağını söyledi. Çupriyan, “Sahra hastanesini sağlık uzmanları ile birlikte özel olarak belirlenmiş bir yerde kuracağız. Bunu Türk tarafıyla görüştük, son derece ilgililer” dedi.
Rusya Acil Durumlar Bakanlığı Müşaviri Daniil Martinov, 11 Şubat’ta Türk basınına verdiği ve sahra hastanesinin faaliyete başladığını belirttiği demecinde, “Biz buraya dost bir ülke olarak geldik. Dost eli uzatmak için geldik. Elimizden geldiğince her türlü yardımı yapmak için buradayız. Bu dostluğu pekiştirmek için yardımlarımızı devam ettireceğiz. Şimdiye kadar 200 şahsa müdahale ettik, bunların birden fazla çocuklardan oluşuyor” dedi.
Yoğun bakım ünitesi ve travma merkezinin de yer aldığı hastanede birinci müdahale için gerekli tüm ilaçların bulunduğu kaydedildi.
11 Şubat tarihinde ADB ve Rusya Savunma Bakanlığına ilişkin 3 uçağın afet bölgesine 500 çadır, 9 bin tulum ve 19 bin ton besin malzemesi getirdiğini belirten Buravov’a nazaran, yardımların Türkiye’ye sevk edilmesiyle igili çalışmalar halihazırda devam ediyor.
SEVK EDİLEN YARDIMLAR
Türkiye’de bunlar olurken Moskova’da da Türkiye’ye yönelik bir yardım seferberliği organize ediliyordu. Buravov, bu durumu şu sözlerle tabir ediyor:
“Elimizde mevcut bilgilere nazaran, Rusya’nın çeşitli bölgelerinde depremzedelere yardım etmek için tıpkı ve nakdi yardım toplama kampanyaları hemen başlamış bulunmaktadır. Bu faaliyetlere Rusya vatandaşlarının yanı sıra Rusya’da yaşayan Türkler de katılmaktadır. Toplanan yardım çeşitli yollardan dolaysız olarak Türkiye’ye gönderilmekte yada Türkiye’nin Moskova, Sankt-Peterburg, Kazan, Novorossiysk, Ufa ve Ekaterinburg’daki resmi temsilciliklerine yollanmaktadır…”
Türkiye Cumhuriyeti Moskova Büyükelçiliği
Buravov’a nazaran, yardımların toplandığı merkezlerden biri de Akkuyu’da Rus iştiraki ile inşa edilmekte olan Atom güç santrali oldu. Akkuyu santralinden afet bölgesine, enkaz kaldırma ve arama kurtarma çalışmalarına katılmak üzere vinçler, traktörler, ekskavatörler ve kamyonlar da dahil olmak üzere 80 kadar ağır araç sevk edildi.
Bunlarla birlikte 200’den fazla çalışanın de gönderildiğini hatırlatan Buravov ayrıyeten, Adana’daki havalimanından afet bölgelerine hekimleri taşımak üzere 60’tan fazla otobüs tahsis edildiğinin altını çizdi.
Rus takımlar hazırlık aşamasında
Öte yandan, MMK Metalürji isimli Rus şirketi, afetzedelere sıcak yemek, barınma imkanları ve acil sağlık yardımları sağladı. Bu kapsamda, Hatay ve Cevahir bölgelerine ağır araçlar tahsis edildi.
Buravov’a nazaran, “Türkiye’deki Rus diplomatik temsilciliklerinin çalışanları da depremzedelere tıpkı ve nakdi yardımlarda bulundu.”
TEKNİK EKİPMANLAR
Tüm dünyayı yasa boğan sarsıntının akabinde, arama kurtarma çalışmalarında kullanılan ekipmanlar bir defa daha gündeme geldi. Pek çok ülke, teknolojilerinin el verdiği yeni ekipmanlarla çalışmalara dayanak verdi.
Buravov’a nazaran Rus takımların başvurduğu esas elektronik ekipmanlar ortasında, insanları 4,5 metre derinlikte saptama kabiliyetine sahip endoskop, geo-radar ve akustik arama araçları öne çıkmaktaydı. Bina ve yapıları denetlemek ve enkazları keşfetmek için insansız hava araçları da kullanıldı.
Bütün bu çalışmalar, mahallî Türk takımlar ile Beyaz Rusya, Kırgızistan ve öteki ülkelerden gelen takımlarla sıkı uyum ve işbirliği içinde gerçekleştirildi.
Arama kurtarma çalışmaları sırasında öne çıkan zahmetler daha çok yolları kapatan yıkılmış binalar ve enkazları ile ilgiliydi. Yollarda bırakılan pek çok araç, kurtarma takımlarının faaliyetlerini önemli formda kısıtladı.
“TÜRK HALKININ KARAKTERİ…”
Depremden büyük ziyan gören Türk halkına bir iletisi olup olmadığını sorduğumuz Buravov bizi şöyle yanıtladı:
“Öncelikle, bu felakette ölenlerin aileleri ve yakınlarına en derin taziyelerimizi yine sunmak istiyorum. Bunlar ortasında Rus vatandaşları da vardır. Kayıplarından doğan acıyı paylaşıyoruz. Türk halkının gösterdiği karakter ve fedakarlık tüm dünya için örnek teşkil etmektedir. Bu güç günlerde, fikir ve dualarımız sizinledir. Bu dehşetli trajedide ziyan gören herkese acil şifalar diliyoruz. Önemli bir halde harap edilmiş bütün altyapının kısa mühlet içinde tekrar yapılandırılacağını ümit ediyoruz. Bu sıkıntı devirde Rusya’nın her vakit ülkenizin yanında olacağından emin olabilirsiniz…”
