Dünyanın en büyük fay çizgisi nereden geçiyor? En tehlikeli fay sınırı nerede? San Andreas Fay Çizgisi…

Dünya yüzeyinde gerçekleşen sarsıntılar kendilerini bazen sallantı bazen de yer değiştirme halinde göstermektedir. Türkiye, dünyanın en faal sarsıntı nesillerinden birinin üzerinde bulunmaktadır. Geçmişte yurdumuzda birçok yıkıcı zelzeleler olduğu üzere, gelecekte de sık sık oluşacak sarsıntılarla büyük can ve mal kaybına uğrayacağımız bir gerçektir. Türkiye’de en tehlikeli fay çizgilerinden biri Kuzey Anadolu Fay çizgisidir. Kuzey Anadolu Fay sınırına benzeyen San Andreas Fay Çizgisi ise dünyanın en tehlikeli fayı olarak biliniyor.

SAN ANDREAS FAY SINIRI NEREDE?

San Andreas Fay Çizgisi ya da San Andreas Kırığı, Kaliforniya boyunca yaklaşık 1200 kilometre (750mil) uzanan bir kıta dönüşüm fayıdır. Pasifik levhası ile Kuzey Amerika levhası ortasındaki tektonik hududu oluşturur ve sağ yanal atımlı bir faydır. Fay, her biri farklı özelliklere ve farklı derecede zelzele riskine sahip üç kısma ayrılır. Fay boyunca kayma oranı 20 ila 35 mm ortasında değişir

Fay, 1895’te kuzey zonu keşfeden UC Berkeley’den Andrew Lawson tarafından tespit edildi. İsmini San Andreas Gölü’nden almıştır. 1906 San Francisco zelzelesinin akabinde Lawson, fayın güney Kaliforniya’ya kadar uzandığı sonucuna vardı.

1953’te jeolog Thomas Dibblee, fay boyunca yüzlerce mil yanal hareketin meydana gelebileceği sonucuna vardı. Fay, birinci olarak yaklaşık 20 milyon yıl evvel ortaya çıktı.

SAN ANDREAS VE KUZEY ANADOLU FAYI BENZERLİKLERİ

Jeolog İhsan Ketin bu benzerliği şöyle açıklamıştır:

San Andreas ve Kuzey Anadolu Fay zonları birçok istikametleri ile birbirine benzerler. San Andreas Fayı üzere, Kuzey Anadolu Fayı da yeryüzünde ençok tanınan Jeolojik yapılardan biridir. Her ikisi de sag taraflı, doğrultu atımlı faylardır ve tıpkı vakitte transform fay niteliğindedirler. Yaşları (Miyosen sonları yahut Pliyosen, 10-12 milyon yıl öncesi),

boyları (1100 ile 1600 km) ve zon olarak genişlikleri (1/2 ile 10 km) birbirine çok yakındır. Yatay kayma hareketleri temel itibariyle sağ: taraflı olmakla birlikte, her ikisinin de sol-yönlü olarak hareket eden kollan vardır (Garlock ve DoğuAnadolu Fayları gibi). Fakat, her iki fay zonunun topoğrafik görünümleri ile en fazla atım pahaları birbirinden epeyce farklıdır: San Andreas Fayı boyunca oluşan en büyük atım, yaklaşık 300 km olduğu halde, Kuzey Anadolu’da bugüne dek saptanan en büyük atım pahası 85-90 km kadardır.