Deniz Berktay ile Kuzeyden notlar: Önderlerin tarih merakı

Politize olmuş siyasi mevzuların başında da, II. Dünya Savaşı gelir. Rusya, Sovyetler Birliği’nin tek halefi olarak bu zaferi sahiplenir ve Avrupa’yı faşizmden kurtaranın kendisi olduğunu söyler. Buradan da hareketle, Rusya’nın Avrupa siyasetinde yükünün olması gerektiğini savunur. Rusya idaresi ayrıyeten, ülkenin NATO (ABD) tarafından kuşatılmasını, Nazilerin 1941’de Sovyetler Birliği’ne saldırmasına benzetir ve “O vakit da düşmanı yendik, artık de yeneceğiz” der. Ukrayna savaşı başlamadan evvel de böyleydi, savaşla birlikte bu telaffuz daha da ağırlaştı. Çünkü Rusya, savaşı yalnızca Ukrayna’ya değil, bütün Batı’ya karşı yürüttüğünü savunuyor.

STALİNGRAD BENZETMESİ

Önceki gün, II. Dünya Savaşı’nın bahtını değiştiren, yüz binlerce Alman askerinin teslim olmak zorunda kaldığı Stalingrad Bozgunu’nun (veya Sovyetlerin Stalingrad Zaferi), 80. yıldönümü idi. Stalin’in vefatından üç yıl sonra Kruşçev’in liderliğindeki yeni Sovyet idaresi, bütün aksiliklerin sorumluluğunu Stalin’e yükleyip onu hain ilan etmişti. Stalingrad’ın ismi da, Volgograd olarak değişmişti. Fakat artık, 60 yıldan sonra birinci defa birkaç günlüğüne bile olsa Volgograd kentinin ismi Stalingrad olarak değiştirildi. Putin, Ukrayna’yla savaşı, Stalingrad muharebesine benzetti ve Almanya’nın artık de Ukrayna’ya tanklar göndererek birebir şeyleri tekrar ettiğini savundu. Rusya idaresi, milliyetçilerin istikrar simgesi olarak gördükleri Stalin’i giderek daha açık halde övüyor. Yakında kentin ismi tekrar (bu sefer temelli olarak) Stalingrad olarak değişirse şaşırmamak gerek.

Tarihe atıfta bulunan bir başkan de Zelenski. Geçenlerde, 1863’te Çarlık Rusyası’na karşı Polonyalıların başlattığı ayaklanmanın 160. yıldönümü nedeniyle yayımladığı bildiride, Ukraynalılarla Polonyalıların o vakit da artık de birlikte hareket ettiğini söyledi. Fakat gerçek, biraz daha farklı: 1863 Polonya Ayaklanması, Rusya’nın fethettiği Polonya ve Ukrayna topraklarındaki Polonyalı üst sınıfların ayaklanmasıydı. Ve bunlar, Ukraynalı köylülerin de dayanağını almak için “sizin ve bizim özgürlüğümüz için” sloganını geliştirmişler ancak Polonyalı aristokratların baskısını pek âlâ hatırlayan fakir Ukraynalı köylüler, Polonyalıları yakalayıp Ruslara teslim etmekle uğraşmıştı. Artık koşulların farklı olması, farklı husus.

KİEV’DE AB ZİRVESİ

Ukrayna’da dün, büyük bir tepe vardı. Avrupa Kurulu Lideri Ursula Von der Leyen ve AB üst seviye yetkilileri, AB-Ukrayna Doruğu için Kiev’e gelmişti. Ukrayna, 23 Haziran 2022’de, AB’ye aday ülke oldu. Artık Ukrayna idaresi, yıl sonuna kadar, AB’den müzakere tarihi almaya çalışıyor. Fakat AB’de herkesin buna sıcak baktığı söylenemez. Bunun detayları da farklı bir yazı konusu olsun.

[email protected]