Türkiye ve ABD ortasında, terör örgütü PKK’nin Suriye uzantısı YPG’ye verilen Amerikan dayanağı ile başlayan tansiyon, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemlerinin alınmasıyla derinleşti.
Süreç boyunca ABD, Türkiye’yi F-35 programından çıkardı.
OdaTV’de yer alan habere nazaran, geçen yılki bilgilendirme raporunda ABD, S-400 satın alımına yönelik adeta “öfkeli” sözler kullandı.
Bu yılki ABD Kongresi bilgilendirme raporunda ise, Türkiye ve Amerika münasebetlerine yönelik daha olumlu bildiriler verildi. Raporda, Yunanistan’daki Amerikan üslerinin artmasının direkt Türkiye’yi amaç aldığı itiraf edildi.
OLUMLU GELİŞMELER VAR
Türkiye’nin Rusya – Ukrayna Savaşı’ndaki arabulucu rolü, İsrail ve Ermenistan ile olağanlaşma adımları ve Karabağ savaşında Azerbaycan’a verilen takviye, Amerikan Kongresi’ne “olumlu gelişmeler” olarak sunuldu.
Öte yandan Türkiye’nin terör örgütü PKK ve Suriye uzantısı YPG’ye yönelik operasyon sinyalleri ve Yunanistan ile yaşanan Doğu Akdeniz krizi “olumsuz” olarak nitelendirildi.
MUHALEFETİN ADAYI AŞİKÂR DEĞİL
Türkiye’de bu yıl genel seçimler yapılacağı belirtilen raporda, altı partiden oluşan ana muhalefet blokunun, şimdi bir aday belirleyemediğine değinildi.
Potansiyel adaylar olarak şu isimler sıralandı: CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Lideri Ekrem İmamoğlu, Ankara Büyükşehir Belediyesi Lideri Mansur Yavaş.
Raporda, adayların Cumhurbaşkanı Erdoğan karşısında önemli bahtları bulunduğuna, fikren Erdoğan’ı desteklese de mevcut iktisattan rahatsız olan bireylerin muhalefet adayına oy verebileceğine değinildi.
“ERDOĞAN OTORİTER FAKAT SEÇİMİ KAYBEDERSE BIRAKIR”
Amerikan Kongresi’ne sunulan raporda, Erdoğan’ın 2003’ten bu yana ülkedeki hakimiyetini arttırdığı fakat seçimleri kaybetmesi durumunda yenilgiyi kabul ederek koltuktan ineceği söz edildi.
YENİ CUMHURBAŞKANI’NIN DIŞ SİYASETİ GÜNDEMDE
Amerikan Kongresi’ni en çok ilgilendiren kısım, Türkiye’de Erdoğan harici bir Cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda izlenecek dış siyaset oldu.
Yeni Cumhurbaşkanı’nın hiçbir şart altında terör örgütü PKK, Yunanistan, Irak-Suriye ve göçmen krizi konusunda taviz vermeyeceğini belirten rapor, farklılıkların iktisadi ve diplomatik alanda yaşanacağını vurguladı.
Muhalefet adayının seçimleri kazanması durumunda, Batı ile münasebetlerin gelişmesinin, Rusya’dan yeni silahların alınmamasının, Avrupa Birliği ve ABD’ye büsbütün karşı olmadan siyasetler izleneceği iddia edildi.
Ancak rapor, “Eğer yeni hükümetin üstüne gidilir, baskıya uğrar ve güç göstermek zorunda kalırsa, yapacakları Erdoğan’ı dahi geçebilir” diyerek, Erdoğan harici seçilecek Cumhurbaşkanı’na yaklaşımın dostça olması tavsiyesinde bulundu.
Rapor, Türk hükümetlerinin “milli güvenlikten taviz veremeyeceğini, bunun mümkün olmadığını” birkaç kez vurguladı.
Erdoğan harici hükümetin ayrıyeten Merkez Bankası’na ve yatırımcılara daha fazla özerklik vereceği, Suriye’deki İslamcı kümelere, Filistin’deki HAMAS’a ve Mısır’daki Müslüman Kardeşlere dayanak vermeyeceği belirtildi.
YUNANİSTAN İTİRAFI
Rapor, ABD’nin Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ndeki askeri varlığını ve üslerini arttırmasının, Türkiye’ye karşı bir atılım olduğunu itiraf etti. Rapora nazaran Türkiye, Batı Bloku’na karşıt adımlar attı, ABD ise Yunanistan’a yöneldi.
RUSYA UYARISI
Türkiye’nin Rusya ile yakınlaşmasından kaygı duyan ABD’li uzmanlar, Amerikan Kongresine “Türkiye ve Rusya ortasında ekonomik bir yakınlaşma var lakin unutmamak lazım: Suriye’de, Libya’da, Ukrayna’da ve Karabağ’da Türkiye, Rusya’ya karşı bir siyaset izledi. Ukrayna’ya SİHA ve zırhlı araç dayanağı verdi. Türkiye üstelik arabuluculuk ile tahıl koridorunu açtı. Türk hükümeti, savaşın kendisine sıçramaması için gereken çabayı gösterdi.”
İSVEÇ VE FİNLANDİYA GÜNDEMDE
Türkiye’nin terör örgütleri FETÖ, PKK ve YPG üyelerinin iadesini istediği Finlandiya ve İsveç, NATO üyelik müracaatının onaylanması için ABD ile diplomatik temas halinde.
Kongre’ye verilen rapora nazaran Türkiye, kararında ısrarcı. Amerikalı uzmanlar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “130 teröristin iadesi” konusunda önemli olduğunu, aksi halde İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyesi olamayacağını raporda söz etti.
Öte yandan Finlandiya’da iç siyaset istikrarlarının değişebileceği, NATO’ya üyeliğin İsveç olmadan gerçekleşmesi için Sanna Marin hükümetine yönelik siyasi bir baskı oluşabileceği açıklandı.
F-16 SATIŞI
Türkiye’nin F-16 satışı ve modernizasyonu için ABD Lideri Joe Biden’ın dayanağını aldığını belirten rapor, Kongre’de farklı görüşlerin bulunduğunun altını çizdi.
Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasından sonra NATO’nun en büyük 2’inci ordusu olarak hava kuvvetlerini çağdaş tutması gerektiğine işaret eden rapor, Türkiye’nin F-16 modernizasyonu sayesinde orta uçak gereksinimini gidereceğini, bu sırada yeni uçaklar alabileceğini veya kendisinin tasarlayıp üretebileceğini söyledi.
Kongre raporuna nazaran Türkiye’nin NATO üyesi olarak kıymeti, Rusya-Ukrayna Savaşı ile daha da barizleşti.
Ancak ABD Kongresi’nde Yunan ve Ermeni lobisinin tesirindeki siyasetçiler, Türkiye’ye F-16 satışını boykot etmek için var gücüyle çalışıyor.
NATO KAİDESİ ÖNE SÜRÜLEBİLİR
Kongre’de Türkiye’ye F-16 satışının yasaklanması için uğraşan ve Yunan lobisi ile çalışan Senatör Bob Menendez, diplomatik mahzurlar öne sürüyor.
Rapora nazaran İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği, bu şartlar altında Kongre’nin öteki milletvekillerini ve senatörlerini etkileyebilir.
Yani Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerini veto etmesi halinde, Bob Menendez ve öbür senatörler, Türkiye’ye F-16 satışının yapılmaması için gereken güce kavuşarak, Kongre üzerinde tesirli olabilir.
Öte yandan Türkiye’ye F-16 satılmasını isteyen kanat, Yunanistan’a geliştirme kademesinde dahi bulunmadığı F-35 jetlerini satma karşılığında Türkiye’ye F-16 verilmesini teklif ediyor.
Bu sayede Türkiye ve Yunanistan ortasında “bir denge” olduğunu ve “bu istikrarın korunduğu” izlenimi sürdürülebilecek.
