Kurtarma takımları 7.7 Mw şiddetindeki birinci zelzelenin üzerinden 72 saatten fazla mühlet geçmiş olmasına karşın hala enkaz altındaki birçok kişiyi sağ çıkarıyor.
Kritik saatlerin arkasında kurtarılan şahıslar basında çoklukla “mucize” diye niteleniyor. Fakat uzmanlar ender de olsa günler sonra bile hayatta kalabilen depremzedelerin olduğunu söylüyor.
Ancak bu, ne kadar yaralı olduklarına, enkaz altında nasıl kapana kısıldıklarına ve hava şartlarına bağlı.
“7 GÜN HAYATTA KALANLAR VAR LAKİN NADİR”
Haber ajansı AP’nin transferine nazaran birçok kurtarma olayı, felaketten sonraki birinci 24 saat içinde gerçekleşiyor. Bundan sonra uzmanlar, hayatta kalma talihinin her geçen gün düştüğünü söylüyor.
Suya ve havaya yerişim de göçük altındaki depremzedeler için son derece değerli.
Independent Türkçe’de yer alan haberin ayrıntılarına nazaran Türkiye ve Suriye’yi etkileyen bu şiddetli zelzelelerde ise hava şartları, kurtarma gayretlerini olumsuz etkiledi. Sıcaklıklar donma noktasının hayli altına düştü.
ABD’deki Massachusetts Genel Hastanesi’nde acil durum ve afet tıbbı uzmanı Dr. Jarone Lee, “Genellikle, 5. ila 7. günden sonra hayatta kalanlar nadiren görülüyor” sözlerini kullandı.
7 günlük hududu geçtikten sonra hayatta kalan birçok insan kıssası de var. Ne yazık ki, bunlar ekseriyetle az ve inanılmaz durumlar.
HAVANIN ÇOK SICAK OLMASI DA ÂLÂ DEĞİL
Öte yandan havanın çok sıcak olması da enkaz altındaki depremzedelerin dayanma gücünü azaltabilir. Çünkü sıcakta bu bireyler terlemeye ve çok ısınmaya başlayabilir.
Auerbach, “Daha fazla su kaybedersiniz” diyor:
Birkaç gün boyunca su kaybetmeye devam edemezsiniz.
Ciddi yaralanmalarda birinci saat kritik
Northwestern Üniversitesi Feinberg tıp fakültesinde acil tıp uzmanı Dr. George Chiampas, ezilme yaralanmaları ve uzuv kopmaları üzere durumlardan mustarip bireylerin durumunun en kritik olduğunu belirtti:
Onları bir saat içinde, o altın saatte çıkarmazsanız, hayatta kalma talihleri sahiden çok düşük.
Chiampas, devamlı ilaç kullanmak zorunda olanların da bahtının süratle düşebileceğini tabir etti.
Haiti ve Nepal’deki sarsıntılardan sonra kurtarma takımlarında misyon alan Stanford Üniversitesi acil tıp profesörü Dr Paul Auerbach da, “Yaralanma ne kadar ciddiyse, hayatta kalma talihi o kadar az” diye konuştu.
Yaş, fizikî ve zihinsel durum kritik önemde
Kaliforniya Üniversitesi, San Francisco’dan acil tıp uzmanı Dr. Christopher Colwell, “Gerçekten mucizevi kimi kurtarmalar yaptığımız ve insanların vahim şartlar altında hayatta kaldığı birçok farklı senaryo oluyor” dedi.
Bu şahıslar daha genç beşerler olma eğiliminde yahut molozda bir cep ya da hava ve su üzere gerekli şeylere erişmenin bir yolunu bulacak kadar şanslılar.
Bunun yanı sıra zihinsel durum da hayatta kalma talihini etkileyebilir. Chiampas, öteki hayatta kalanlarla yahut kurtarma takımlarıyla hiçbir teması olmayan, cesetlerin yanında mahsur kalmış insanların umutlarını yitirebileceğini kaydetti:
Yanınızda yaşayan biri varsa, çabaya devam etmek için birbirinize yaslanıyorsunuz.
“Mucizeler”
2011 Japonya zelzelesi ve tsunamisinden sonra, bir genç ve 80 yaşındaki büyükannesi, enkazda 9 gün mahsur kaldıktan sonra canlı bulunmuştu. Bundan bir yıl evvel de 16 yaşındaki Haitili bir kız çocuğu da 15 gün sonra göçükten kurtarılmıştı.
Auerbach, “İnsanlar 10 gün sonra enkazdan çıkarılan birini gördüğünde ‘Bu bir mucize’ diyor” tabirlerini kullandı:
Duygusal açıdan bakıldığında mucize. Fakat fizyolojik açıdan mümkün.
Enkazda yapılmaması gerekenler
Enkaz altında hayatta kalma bahtını artırmak için dikkat edilmesi gereken kimi konular da var. Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı’nın (AFAD) göçük altında yapılmaması gerekenlerle ilgili şunları aktarıyor:
- Kibrit ve çakmak yakmayın.
- Hareket etmeyin ve toz kaldırmayın.
- Ağzınızı ve burnunuzu mendil ya da kıyafetinizle kapatın.
- Borulara ya da duvarlara vurarak yerinizi arama kurtarma takımlarına bildirmeye çalışın ve ıslık çalın.
- Bağırmayı son deva olarak kullanın. Zira bağırmak tehlikeli boyutlarda toz yutmanıza neden olabilir.
