ABD’de her yıl bir avuç kişiyi öldürdüğü ve çok daha fazla sayıda beşerle hayvanı hasta ettiği bilinen “köygöçüren” mantarı, bilimsel olarak Amanita phalloides diye isimlendiriliyor.
BU MANTARI TÜKETMEK KARACİĞER YETMEZLİĞİNE KADAR GİDİYOR VE ÖLÜMCÜL OLUYOR
Bilim insanları bu mantarların olgun hallerinde birkaç santimetre uzunluğunda ve eninde geniş ve kirli beyaz bir başlığa; olgunlaşmadıklarındaysa yuvarlak bir başlığa sahip olduklarını söylüyor.
Mantarın içindeki toksinler beden hücrelerine, bilhassa de karaciğer ve böbrek dokusuna ziyan verebilirken, bunlara maruz kalmak karaciğer yetmezliğine yol açarak ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Tek bir mantar yemek bile yetişkin bir insan için ölümcül olabilirken kimi kestirimlerde, dünya çapında mantarlardan kaynaklanan global ölümlerin yaklaşık yüzde 90’ının sebebinin bu olabileceği öne sürülüyor.
Independent Türkçe’nin aktardığı ve ABD’deki Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden isimlerin de içinde bulunduğu araştırmacılar, mantarın yayılmasına yol açan sistemlerin anlaşılamadığını söylüyor.
Geleneksel olarak mantarların yırtıcı tabiatta biseksüel halde ürediği biliniyor; yani iki bireyin yeraltı yapıları birleşerek yer üstünde, her iki ebeveynden de genetik malzeme içeren mantarlar üretiyor.
Henüz hakem onayından geçmeyen ve ön baskı sitesi bioRxiv’de yayımlanan yeni çalışmada bilim insanları, köygöçüren mantarının Kaliforniya versiyonunun bir eş beklemek yerine kendi kendini döllediğini tespit etti. Bu süreç laboratuvar dışındaki mantarlarda nadiren gözlemleniyor.
Kaliforniya’daki köygöçüren mantarları ABD’nin batı kıyısına yayılarak A. phalloides’in anavatanı olan Avrupa topraklarında olduğundan daha bol hale geldi.
Bilim insanları çalışmada şöyle yazdı:
İstilacı köygöçüren mantarlarının çeşitli üreme stratejileri, muhtemelen süratle yayılmasını kolaylaştırarak bitki, hayvan ve mantar istilaları ortasında derin bir benzerlik olduğunu ortaya koyuyor.
Kaliforniya’daki köygöçüren mantarlarının kendi kendine döllenmeyi nasıl başardığı belirsizliğini korurken bilim insanları bu mantarların, alışıldığı üzere sırf iki bireyin birleşmesinden sonra meydana gelmelerini sağlayan genetik süreçleri atlamış olabileceğinden şüpheleniyor.
Bilim insanları çalışmada, “Mantarın hem tek cinsiyetli hem de biseksüel olması, doğal bir köygöçüren mantarı popülasyonunda daha evvel şüphelenilmeyen bir üreme esnekliğini ortaya koyuyor” diye açıkladı.
A. phalloides’in Kaliforniya’da yayılması, muhtemelen diğer bir bireyle çiftleşmeden spor oluşturma yeteneği sayesinde kolaylaştı.
