Depremzedelerde görülen ‘Crush’ ve ‘Kompartman’ Sendromları

Ülkemizde 6 Şubat günü gerçekleşen iki büyük zelzelenin akabinde, sarsıntıdan etkilenen 10 vilayette halkın eforları ve arama kurtarma gruplarının yardımlarıyla çalışmalar devam ediyor.

Binlerce binanın yıkıldığı, 8 Şubat 15.20 prestijiyle açıklanan datalara nazaran 8 bin 574 vatandaşımızın hayatını kaybettiği, 49 binden fazla vatandaşımızın ise yaralı olduğu felaket sonrası varsayımlara nazaran hala binlerce vatandaşımız hala enkaz altında. 

VATANDAŞLAR SAĞLIK MESELELERİYLE VE SOĞUK HAVAYLA DA ÇABA EDİYOR

Webtekno’nun derlediği haberde yaralanmalar, hipotermi riski üzere sağlık sıkıntılarının yanında hasar gören altyapı sebebiyle su kaynaklı enfeksiyon hastalıkları ile crush sendromu ve kompartman sendromu da bölgede depremzedelerde karşılaşılabilecek meseleler olarak vurgulanıyor.

Deprem bölgesinde şebeke sularının içilmemesine yönelik ihtarlar sık sık yapılırken hala pek çok depremzede şimdi su üzere temel gereksinimlere ulaşamadıkları için sorun yaşıyorlar.

Enkaz altında kalmadan kurtulmayı başaran vatandaşlarımızdan çadırkentlere ve sığınma bölgelerine yerleşebilenler için hipotermi, yaralanma ve enfeksiyon riski olmasa da şimdi yardım ulaşmayan bölgelerde bu riskler devam ediyor.

Enkaz altından çıkarılan bireylerde görülen crush sendromu risk teşkil ediyor;

Crush sendromu; bedenin bir kısmının yahut tamamının ezilmesi, uzun periyodik sıkışması, baskıya maruz kalması ve hareketsizlik sonucunda ortaya çıkan bir durum. Crush sendromu yaşayan bireylerde kas ödemi, şok, böbrek yetmezliği, kalp ve teneffüs yetmezliği durumları gözlemleniyor. Tedavi edilmezse sendrom kişinin hayatını kaybetmesi ile sonuçlanabiliyor.

Trafik kazaları, iş kazaları, savaşlar, çığ düşmesi, toprak kayması üzere felaketler sonrası da görülse de crush sendromu ağır olarak zelzeleler sonrasında görülüyor. Tarihte birinci örneği de 1909 yılında Messina zelzelesi sonrasında bildirilmiş.

Ezilme sonucu çizgili kas hücresi içinde bulunan laktik asit, tromboplastin, kreatinin kinaz, nükleik asitler, fosfat, kreatinin, miyoglobin ve potasyum üzere hususlar kan sirkülasyonuna geçiyor; kalsiyum, su ve sodyum üzere unsurlar ise kas hücresi içine giriyor. Bu olaylar da crush sendromunun oluşmasına neden oluyor.

Crush sendromu yaşayan şahıslarda gözlemlenenler;

Halsizlik

Kas şişmesi

Şiş uzuvlar

Kahverengi/koyu renkli idrar

İdrar ölçüsünde azalma

Düşük tansiyon

Kalp ritminde aksama

Solunum yetmezliği

Kişilerin sendromun tesirlerinden kurtulabilmesi için durumun en kısa müddette tespiti ve tedavisi gerekiyor. Bu sebeple zelzele bölgelerinde enkazdan çıkarılan bireylerin hemen profesyonel tedavi görmesi ve sarsıntı bölgelerindeki doktor ve sağlık çalışanlarının kâfi tıbbi ekipmana ulaşabilir olması hayati ehemmiyet arz ediyor…

Enkazdan kurtulan bireylerde görülen bir başka sendrom ise kompartman sendromu;

Kompartman sendromu, çoklukla kol ve bacak kaslarındaki basıncın tehlikeli düzeylere ulaşması sonucu ortaya çıkan bir durum. Akut ve kronik olmak üzere iki biçimde ortaya çıkıyor. Kronik kompartman sendromu antrenman üzere durumlar ile oluşabiliyor ve genelde acil müdahale gerektirmiyor.

Akut kompartıman sendromu (AKS) ise sarsıntı, trafik kazası, yüksekten düşme yahut iş kazaları sonrası oluşabiliyor. Acil müdahale edilmediği takdirde toplar ve atar damarlarının tıkanmasına yol açarak kangren ve uzuv kaybı ile sonuçlanabiliyor. 

AKS yaşayan bireylerde şunlar görülebilir;

Kas dokularını hareket ettirme yahut germe durumlarında şiddetli ağrı

Gergin kas ve cilt dokusu

El yahut ayaklarda his kaybı

Uyuşma

Dokunma duyusunda azalma

His ve nabız kaybı

Bu cins profesyonel dayanak gerektiren ve hayati kıymeti olan durumlar sebebiyle enkaz altından çıkarılan bireylerin en kısa müddette dayanak almasının sağlanması gerekiyor.